Veritabanı Şema Tasarımı

Bu bölümde, e-ticaret web uygulaması için veritabanı şema tasarımını detaylı olarak ele alacağız. Veritabanı şeması, uygulamanın veri yapısını tanımlar ve tablolar arasındaki ilişkileri gösterir.

Entity İlişki Diyagramı (ERD)

Aşağıda, e-ticaret uygulaması için tasarlanan veritabanı şemasının Entity İlişki Diyagramı (ERD) bulunmaktadır. Bu diyagram, tablolar arasındaki ilişkileri görsel olarak temsil eder.

+----------------+       +----------------+       +----------------+
|     USERS      |       |   CATEGORIES   |       |    PRODUCTS    |
+----------------+       +----------------+       +----------------+
| PK: id         |       | PK: id         |       | PK: id         |
| username       |       | name           |       | name           |
| email          |       | description    |       | description    |
| password       |       | parent_id (FK) |       | price          |
| first_name     |       +----------------+       | stock_quantity |
| last_name      |                                | image_url      |
| phone          |                                | category_id(FK)|
| is_active      |                                +----------------+
| role           |                                        |
+----------------+                                        |
        |                                                 |
        |                                                 |
        v                                                 v
+----------------+       +----------------+       +----------------+
|    ADDRESSES   |       |     ORDERS     |       | PRODUCT_IMAGES |
+----------------+       +----------------+       +----------------+
| PK: id         |       | PK: id         |       | PK: id         |
| user_id (FK)   |<----->| user_id (FK)   |       | product_id (FK)|
| address_line1  |       | order_date     |       | image_url      |
| address_line2  |       | total_amount   |       | is_primary     |
| city           |       | status         |       +----------------+
| state          |       | shipping_addr_id|
| postal_code    |       | billing_addr_id |
| country        |       +----------------+
| is_default     |               |
| address_type   |               |
+----------------+               |
                                 v
+----------------+       +----------------+       +----------------+
|    PAYMENTS    |       | ORDER_DETAILS  |       |    REVIEWS     |
+----------------+       +----------------+       +----------------+
| PK: id         |       | PK: id         |       | PK: id         |
| order_id (FK)  |<------| order_id (FK)  |       | product_id (FK)|
| payment_date   |       | product_id (FK)|<------| user_id (FK)   |
| payment_method |       | quantity       |       | rating         |
| amount         |       | price          |       | comment        |
| status         |       | subtotal       |       | review_date    |
+----------------+       +----------------+       +----------------+

Tablo Yapıları

Aşağıda, e-ticaret uygulaması için tasarlanan veritabanı tablolarının detaylı açıklamaları bulunmaktadır.

1. USERS Tablosu

Bu tablo, sistemdeki kullanıcıları temsil eder. Müşteriler ve yöneticiler gibi farklı kullanıcı türleri bu tabloda saklanır.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
username	VARCHAR(50)	Kullanıcı adı, benzersiz
email	VARCHAR(100)	E-posta adresi, benzersiz
password	VARCHAR(255)	Şifrelenmiş parola
first_name	VARCHAR(50)	Kullanıcının adı
last_name	VARCHAR(50)	Kullanıcının soyadı
phone	VARCHAR(20)	Telefon numarası
is_active	BOOLEAN	Hesabın aktif olup olmadığı
role	VARCHAR(20)	Kullanıcı rolü (ADMIN, USER, vb.)
created_at	TIMESTAMP	Hesabın oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Hesabın son güncellenme tarihi

2. CATEGORIES Tablosu

Bu tablo, ürün kategorilerini temsil eder. Kategoriler hiyerarşik bir yapıda olabilir (ana kategoriler ve alt kategoriler).

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
name	VARCHAR(100)	Kategori adı
description	TEXT	Kategori açıklaması
parent_id	BIGINT	Üst kategori ID’si (NULL ise ana kategoridir)
created_at	TIMESTAMP	Kategorinin oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Kategorinin son güncellenme tarihi

3. PRODUCTS Tablosu

Bu tablo, sistemdeki ürünleri temsil eder.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
name	VARCHAR(255)	Ürün adı
description	TEXT	Ürün açıklaması
price	DECIMAL(10,2)	Ürün fiyatı
stock_quantity	INT	Stok miktarı
image_url	VARCHAR(255)	Ana ürün görselinin URL’si
category_id	BIGINT	Kategori ID’si (Yabancı anahtar)
created_at	TIMESTAMP	Ürünün oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Ürünün son güncellenme tarihi

4. PRODUCT_IMAGES Tablosu

Bu tablo, ürünlere ait görselleri temsil eder. Bir ürünün birden fazla görseli olabilir.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
product_id	BIGINT	Ürün ID’si (Yabancı anahtar)
image_url	VARCHAR(255)	Görsel URL’si
is_primary	BOOLEAN	Ana görsel olup olmadığı
created_at	TIMESTAMP	Görselin oluşturulma tarihi

5. ADDRESSES Tablosu

Bu tablo, kullanıcılara ait adresleri temsil eder. Bir kullanıcının birden fazla adresi olabilir.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
user_id	BIGINT	Kullanıcı ID’si (Yabancı anahtar)
address_line1	VARCHAR(255)	Adres satırı 1
address_line2	VARCHAR(255)	Adres satırı 2 (opsiyonel)
city	VARCHAR(100)	Şehir
state	VARCHAR(100)	Eyalet/İl
postal_code	VARCHAR(20)	Posta kodu
country	VARCHAR(100)	Ülke
is_default	BOOLEAN	Varsayılan adres olup olmadığı
address_type	VARCHAR(20)	Adres tipi (SHIPPING, BILLING)
created_at	TIMESTAMP	Adresin oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Adresin son güncellenme tarihi

6. ORDERS Tablosu

Bu tablo, kullanıcılar tarafından verilen siparişleri temsil eder.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
user_id	BIGINT	Kullanıcı ID’si (Yabancı anahtar)
order_date	TIMESTAMP	Sipariş tarihi
total_amount	DECIMAL(10,2)	Toplam sipariş tutarı
status	VARCHAR(20)	Sipariş durumu (PENDING, SHIPPED, DELIVERED)
shipping_addr_id	BIGINT	Teslimat adresi ID’si (Yabancı anahtar)
billing_addr_id	BIGINT	Fatura adresi ID’si (Yabancı anahtar)
created_at	TIMESTAMP	Siparişin oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Siparişin son güncellenme tarihi

7. ORDER_DETAILS Tablosu

Bu tablo, siparişlerdeki ürünleri ve miktarlarını temsil eder.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
order_id	BIGINT	Sipariş ID’si (Yabancı anahtar)
product_id	BIGINT	Ürün ID’si (Yabancı anahtar)
quantity	INT	Ürün miktarı
price	DECIMAL(10,2)	Birim fiyat (sipariş anındaki)
subtotal	DECIMAL(10,2)	Alt toplam (miktar * birim fiyat)
created_at	TIMESTAMP	Kaydın oluşturulma tarihi

8. PAYMENTS Tablosu

Bu tablo, siparişlere ait ödeme bilgilerini temsil eder.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
order_id	BIGINT	Sipariş ID’si (Yabancı anahtar)
payment_date	TIMESTAMP	Ödeme tarihi
payment_method	VARCHAR(50)	Ödeme yöntemi (CREDIT_CARD, PAYPAL, vb.)
amount	DECIMAL(10,2)	Ödeme tutarı
status	VARCHAR(20)	Ödeme durumu (PENDING, COMPLETED, FAILED)
created_at	TIMESTAMP	Kaydın oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Kaydın son güncellenme tarihi

9. REVIEWS Tablosu

Bu tablo, kullanıcıların ürünlere yaptığı değerlendirmeleri ve yorumları temsil eder.

Alan Adı	Veri Tipi	Açıklama
id	BIGINT	Birincil anahtar, otomatik artan
product_id	BIGINT	Ürün ID’si (Yabancı anahtar)
user_id	BIGINT	Kullanıcı ID’si (Yabancı anahtar)
rating	INT	Değerlendirme puanı (1-5)
comment	TEXT	Yorum metni
review_date	TIMESTAMP	Değerlendirme tarihi
created_at	TIMESTAMP	Kaydın oluşturulma tarihi
updated_at	TIMESTAMP	Kaydın son güncellenme tarihi

İlişkiler ve Kısıtlamalar

Veritabanı tablolarının birbirleriyle olan ilişkileri ve kısıtlamaları aşağıda açıklanmıştır:

Birincil Anahtarlar (Primary Keys)

Her tabloda, id alanı birincil anahtar olarak tanımlanmıştır. Bu alan, otomatik artan bir değere sahiptir ve her kayıt için benzersizdir.

Yabancı Anahtarlar (Foreign Keys)

CATEGORIES Tablosu:
- parent_id -> CATEGORIES.id (Kendi kendine referans - self-reference)
PRODUCTS Tablosu:
- category_id -> CATEGORIES.id
PRODUCT_IMAGES Tablosu:
- product_id -> PRODUCTS.id
ADDRESSES Tablosu:
- user_id -> USERS.id
ORDERS Tablosu:
- user_id -> USERS.id
- shipping_addr_id -> ADDRESSES.id
- billing_addr_id -> ADDRESSES.id
ORDER_DETAILS Tablosu:
- order_id -> ORDERS.id
- product_id -> PRODUCTS.id
PAYMENTS Tablosu:
- order_id -> ORDERS.id
REVIEWS Tablosu:
- product_id -> PRODUCTS.id
- user_id -> USERS.id

Benzersizlik Kısıtlamaları (Unique Constraints)

USERS Tablosu:
- username alanı benzersiz olmalıdır.
- email alanı benzersiz olmalıdır.
CATEGORIES Tablosu:
- name alanı, aynı parent_id değerine sahip kategoriler arasında benzersiz olmalıdır.

Diğer Kısıtlamalar

PRODUCTS Tablosu:
- price alanı sıfırdan büyük olmalıdır.
- stock_quantity alanı sıfır veya daha büyük olmalıdır.
REVIEWS Tablosu:
- rating alanı 1 ile 5 arasında olmalıdır.
ORDERS Tablosu:
- status alanı yalnızca belirli değerleri alabilir (PENDING, PROCESSING, SHIPPED, DELIVERED, CANCELLED).
PAYMENTS Tablosu:
- status alanı yalnızca belirli değerleri alabilir (PENDING, COMPLETED, FAILED, REFUNDED).

İndeksler

Veritabanı performansını artırmak için aşağıdaki indeksler oluşturulacaktır:

USERS Tablosu:
- username ve email alanları için benzersiz indeksler.
PRODUCTS Tablosu:
- category_id alanı için indeks.
- name alanı için indeks (arama işlemleri için).
ORDERS Tablosu:
- user_id alanı için indeks.
- status alanı için indeks (filtreleme işlemleri için).
ORDER_DETAILS Tablosu:
- order_id ve product_id alanları için indeksler.
REVIEWS Tablosu:
- product_id alanı için indeks.

Normalizasyon

Veritabanı şeması, aşağıdaki normalizasyon kurallarına uygun olarak tasarlanmıştır:

Birinci Normal Form (1NF): Tüm tablolardaki alanlar atomiktir (bölünemez).
İkinci Normal Form (2NF): Tüm tablolar 1NF’dedir ve tüm alanlar birincil anahtara tam bağımlıdır.
Üçüncü Normal Form (3NF): Tüm tablolar 2NF’dedir ve birincil anahtar olmayan alanlar, birincil anahtara geçişsiz olarak bağımlıdır.

Bu normalizasyon kuralları, veri tekrarını en aza indirir ve veri bütünlüğünü sağlar.

Sonuç

Bu bölümde, e-ticaret web uygulaması için veritabanı şema tasarımını detaylı olarak ele aldık. Tablolar, alanlar, ilişkiler ve kısıtlamalar, uygulamanın gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. Bir sonraki bölümde, MySQL kurulumu ve yapılandırması konusunu ele alacağız.

Akdeniz University Lecture Notes

CSE 2 (2024-2025)

CSE 1 (2023-2024)

Veritabanı Şema Tasarımı

Veritabanı Şema Tasarımı

Entity İlişki Diyagramı (ERD)

Tablo Yapıları

1. USERS Tablosu

2. CATEGORIES Tablosu

3. PRODUCTS Tablosu

4. PRODUCT_IMAGES Tablosu

5. ADDRESSES Tablosu

6. ORDERS Tablosu

7. ORDER_DETAILS Tablosu

8. PAYMENTS Tablosu

9. REVIEWS Tablosu

İlişkiler ve Kısıtlamalar

Birincil Anahtarlar (Primary Keys)

Yabancı Anahtarlar (Foreign Keys)

Benzersizlik Kısıtlamaları (Unique Constraints)

Diğer Kısıtlamalar

İndeksler

Normalizasyon

Sonuç

Akdeniz University Lecture Notes

CSE 2 (2024-2025)

CSE 1 (2023-2024)

​Veritabanı Şema Tasarımı

​Entity İlişki Diyagramı (ERD)

​Tablo Yapıları

​1. USERS Tablosu

​2. CATEGORIES Tablosu

​3. PRODUCTS Tablosu

​4. PRODUCT_IMAGES Tablosu

​5. ADDRESSES Tablosu

​6. ORDERS Tablosu

​7. ORDER_DETAILS Tablosu

​8. PAYMENTS Tablosu

​9. REVIEWS Tablosu

​İlişkiler ve Kısıtlamalar

​Birincil Anahtarlar (Primary Keys)

​Yabancı Anahtarlar (Foreign Keys)

​Benzersizlik Kısıtlamaları (Unique Constraints)

​Diğer Kısıtlamalar

​İndeksler

​Normalizasyon

​Sonuç

Veritabanı Şema Tasarımı

Entity İlişki Diyagramı (ERD)

Tablo Yapıları

1. USERS Tablosu

2. CATEGORIES Tablosu

3. PRODUCTS Tablosu

4. PRODUCT_IMAGES Tablosu

5. ADDRESSES Tablosu

6. ORDERS Tablosu

7. ORDER_DETAILS Tablosu

8. PAYMENTS Tablosu

9. REVIEWS Tablosu

İlişkiler ve Kısıtlamalar

Birincil Anahtarlar (Primary Keys)

Yabancı Anahtarlar (Foreign Keys)

Benzersizlik Kısıtlamaları (Unique Constraints)

Diğer Kısıtlamalar

İndeksler

Normalizasyon

Sonuç